Chủ nghĩa dân tộc (Nationalism)

tác giả: tran nam tien

Bạn đang xem: Chủ nghĩa dân tộc là gì

chủ nghĩa dân tộc đề cập đến một hệ tư tưởng, tình cảm, hình thức văn hóa hoặc phong trào tập trung vào quốc gia hoặc dân tộc. chủ nghĩa dân tộc đã trở thành một trong những động lực chính trị và xã hội quan trọng nhất trong lịch sử. Ở một góc độ khác, chủ nghĩa dân tộc là một khuynh hướng tư tưởng muốn tuyệt đối hóa các giá trị dân tộc của mình, đặt dân tộc mình lên vị trí cao nhất trong toàn bộ hệ thống giá trị, đạt đến mức cường điệu, bài ngoại, tự phụ, coi dân tộc mình là trên hết và gây nguy hại cho các quốc gia khác. đã đóng vai trò ảnh hưởng hoặc nguyên nhân chính của chiến tranh, cụ thể hơn là Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918) và Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945). tất cả đều liên quan đến những tư tưởng dân tộc chủ nghĩa cực đoan.

Đọc thêm: Sinh ngày 15/3 là cung gì – Bói ngày sinh theo cung hoàng đạo

Nhà dân tộc học người Mỹ louis snyder cho rằng chủ nghĩa dân tộc là một phong trào chính trị bắt nguồn từ cuộc cách mạng tư sản Pháp vào nửa sau thế kỷ 18. Sau các cuộc cách mạng tư sản Anh và Pháp cũng như cuộc chiến giành độc lập ở 13 bang thuộc địa của Mỹ, “quốc gia -states ”lần lượt ra đời ở khu vực này. chế độ thần quyền của giáo hội và chế độ quân chủ phong kiến ​​được thay thế bằng “chủ quyền của nhân dân” (dưới nhà nước pháp quyền tư sản). từ đó nảy sinh ý tưởng tôn trọng quê hương và chính quê hương đất nước. Vì vậy, nhà dân tộc học George Gooch cho rằng “chủ nghĩa dân tộc là đứa con của Cách mạng Pháp”. chủ nghĩa dân tộc tư sản thậm chí còn đến mức bành trướng và xâm lược khắp thế giới. Giai cấp tư sản cầm quyền ở Tây Âu lúc bấy giờ cho rằng họ có quyền mở rộng quyền cai trị của mình để khai hóa các dân tộc khác. Trước sự xâm lược của chủ nghĩa dân tộc tư sản từ Tây Âu, các dân tộc Á, Phi, Mỹ Latinh đã anh dũng chiến đấu chống xâm lược, bảo vệ độc lập dân tộc. do đó, phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ trong thế kỷ 20, tiêu biểu là hai cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

Về nguồn gốc của khái niệm “dân tộc”, theo các nhà nghiên cứu Trung Quốc, không có từ “dân tộc” trong ngôn ngữ Trung Quốc cổ đại. từ này thực sự được nhập khẩu từ Nhật Bản. Năm 1899, Lương Khai Chao là người Trung Quốc đầu tiên sử dụng từ “dân tộc” trong các tác phẩm của mình. Năm 1905, Tôn Trung Sơn bắt đầu nói đến “quốc gia”. Kể từ đó, người Trung Quốc đã dần quen với khái niệm này. Theo các tác giả của cuốn sách mới, từ “dân tộc” có thể đã được du nhập bởi các nhà du hành Đông Việt như Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh từ Trung Quốc sang Việt Nam.

tuy có những điểm khác nhau về trọng tâm, nhưng hầu hết các nhà nghiên cứu theo hướng dân chủ tư sản đều cho rằng chủ nghĩa dân tộc bắt nguồn từ sự thế tục hóa tư tưởng chính trị do thời kỳ phục hưng và khai sáng ra đời, theo quan điểm quân bình của chủ nghĩa tự do và từ quan niệm chủ nghĩa cộng hòa và quyền công dân thịnh hành trong các làn sóng cách mạng ở Mỹ và Pháp vào thế kỷ thứ mười tám.

trong khi đó, các nhà xã hội học khoa học cho rằng chủ nghĩa dân tộc là hệ tư tưởng tư sản thể hiện trong các quan hệ dân tộc, một khuynh hướng chính trị tư sản trong giải pháp các vấn đề chính trị. Sau khi giai cấp tư sản thực hiện chủ nghĩa thực dân và xâm lược các dân tộc khác, chủ nghĩa dân tộc biểu hiện dưới hai hình thức: chủ nghĩa dân tộc cường quốc hay còn gọi là chủ nghĩa sô vanh cường quốc và chủ nghĩa dân tộc cục bộ. tinh thần dân tộc của các dân tộc bị áp bức, cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành và bảo vệ độc lập dân tộc có ý nghĩa tích cực và tiến bộ. nhưng điều đáng nói, người ta không gọi nó là chủ nghĩa dân tộc, mà họ gọi nó là tinh thần dân tộc, ý thức dân tộc. đó cũng là lòng yêu nước. lòng yêu nước là đặc điểm cơ bản của cuộc đấu tranh của các dân tộc bị áp bức chống thực dân đế quốc giành độc lập dân tộc.

Xem thêm: Lúa mạch là gì? Lúa mạch có tác dụng gì? Phân biệt lúa mạch và lúa mì

Sau chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945), nghiên cứu về chủ nghĩa dân tộc nói chung bị lu mờ, đặc biệt là ở châu Âu do liên quan đến sự phát triển của chủ nghĩa phát xít. Ở các nước Đông Âu, các nước mới thành lập chịu ảnh hưởng của Liên Xô nên hầu hết đều theo quan niệm của chủ nghĩa quốc tế vô sản. Ở Tây Âu, dưới sự thống trị của Mỹ, các thể chế được thành lập hướng tới một cộng đồng châu Âu được coi là một siêu quốc gia. Do đó, mặc dù các phong trào dân tộc chủ nghĩa chống thực dân đang trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết ở châu Á và châu Phi, chúng vẫn bị coi là biểu hiện của sự lạc hậu ở những khu vực này và do đó chủ nghĩa dân tộc đang trong quá trình di dời lịch sử sang châu Âu văn minh.

Từ cuối những năm 1970, chủ nghĩa dân tộc đã trỗi dậy trên quy mô toàn cầu. Bởi vì hầu hết các quốc gia là đa sắc tộc hoặc có nhiều nhóm tự xưng là quốc gia, trong nhiều trường hợp, việc dân tộc chủ nghĩa đòi quyền tự trị đã gây ra xung đột giữa nhân dân và nhà nước, bao gồm cả chiến tranh (cả dân sự và nước ngoài). Ở nhiều nơi, chủ nghĩa dân tộc đã biến thành chủ nghĩa ly khai , gây ra một loạt xung đột sắc tộc và trong những trường hợp nghiêm trọng là diệt chủng, chẳng hạn như vấn đề người Hutu và Tutsi ở Rwanda; người tamil ở sri lanka; Đạo Sikh ở Ấn Độ; Người Kurd ở Iraq; iran và gà tây; Người Moor ở Philippines, hoặc giữa người Serb và người Bosnia ở Nam Tư cũ.

Đặc biệt, xung đột sắc tộc đã trở thành một căn bệnh nghiêm trọng ở nhiều nước châu Phi. Liên bang Nga cũng phải đối mặt với một số mâu thuẫn và xung đột sắc tộc, điển hình là vấn đề Chesnia. Chủ nghĩa dân tộc ly khai chenya đã được thúc đẩy dưới hình thức khủng bố . Chủ nghĩa dân tộc ly khai cũng đang gia tăng ở các nước phương Tây, chẳng hạn như ireland phía bắc ở Vương quốc thống nhất hoặc quốc gia basque ở Tây Ban Nha.

Từ sau chiến tranh lạnh đến nay, hiện tượng dân tộc chủ nghĩa nổi lên gắn liền với sự chấn hưng tôn giáo, bài ngoại, chống chủ nghĩa xã hội và âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực phản động phương Tây. Ngoài ra, lực lượng ly khai dân tộc cũng phát triển ở các mức độ khác nhau, hình thành lực lượng chính trị và lực lượng quân sự, thông qua cơ chế dân chủ phương Tây hoặc chủ động khủng bố thông qua bạo lực để mở rộng chủ nghĩa ly khai, thực hiện quyền dân tộc tự quyết . , thành lập một nhà nước độc lập. Tất cả những yếu tố này cộng lại đang tạo ra một tình hình phức tạp và bất ổn không chỉ trong phạm vi nhiều quốc gia, mà còn đe dọa nghiêm trọng đến an ninh và ổn định toàn cầu.

nguồn: dao minh hong – le hong hiep (chủ biên), sổ tay thuật ngữ quan hệ quốc tế, (tphcm: khoa qhqt – đại học khoa học kỹ thuật tphcm, 2013).

Có thể bạn quan tâm: Tìm hiểu về công nghệ âm thanh Linear PCM